کاروانسرای حوض سلطان

کاروانسرای حوض سلطان یا رباط حوض سلطان، کاروانسرایی به جا مانده از دوره قاجار است که در مسیر جاده قم تهران (اتوبان خلیج فارس) واقع شده است. این کاروانسرا در 15 کیلومتری شمال شرقی دریاچه نمک حوض سلطان قرار دارد و در کنار یک کاروانسرا متعلق به دوره صفویه در دشت‌های جنوبی کوهمره، در دوره ناصرالدین شاه قاجار احداث گردید.
کاروانسرای حوض سلطان بنایی آجری است که بر روی پایه ای سنگی استوار شده است. تنها مدخل کاروانسرا به صورت پیش خوانی دربرابر حیاط اصلی قرار می‌گیرد. از آنجا می‌توان وارد دروازه اصلی کاروانسرا شد. درطرفین این دروازه اتاق هایی برای نگهبانان و دوقهوه خانه وجود دارد. حیاط اصلی با قرینه سازی کامل، شامل ایوان هایی است که در دیگر کاروانسراها مشاهده می‌شود .
در کنار ایوان ها، راهروهایی وجود دارد که به اصطبل ها راه دارد. در کناریکی از ایوان ها پلکانی به طرف بالاخانه می‌رود. پشت سراین ایوان ها تالاری وجود دارد که هوایش به وسیله چهارتنوره، مطبوع و خنک می‌شود.
اصطبل مرکب از دهلیز وسیعی درگوشه شمال شرقی است که به یک تالار ستون دار منتهی می‌شود.
کاروانسرای حوض سلطان آب انباری دارد که محل ذخیره آب مورد استفاده روزانه بوده است. اطراف حیاط نیز اتاق های آجری با ازاره ها یی از سنگ سفید آهکی وجود دارد. جلوی کاروانسرا حیاط دیگری با طاق نما دیده می‌شود. پیش از حیاط اصلی مکانی است که هنگام وزش غبار و بادهای سوزان، کاروانیان با اقامت درآن محفوظ می‌ماندند .
اطراف کاروانسرا طاق نماهایی وجود دارد که اسب سواران از آن استفاده می‌کردند. درسمت جنوب نیز چند اتاق ساخته شده که دیوارشان به دیوار کاروانسرای قدیمی صفویه چسبیده است.
در گوشه جنوب غربی پیشخوان، یک حمام، مرکب از یک اتاق بزرگ و دو اتاق کوچک قرار دارد. اتاق بزرگ تر به عنوان رخت کن و سربینه به کار می‌رفت. یکی از دو اتاق کوچک برای شستشو بود و اتاق دوم حوضچه ای برای آب تنی داشت. کوره حمام در زیر این مجموعه قرار دارد. این کاروانسرا مدت زیادی دایر نبود و به سبب ایجاد دریاچه حوض سلطان راه عبور ازآن مسیر مسدود شد و به سرعت متروک گردید.
این اثر در تاریخ ۱۷ اسفند ۱۳۸۱ باشمارهٔ ثبت ۷۶۹۵ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
منبع : wikipedia.org - tebyan.net